Europese Unie: beter door minder
Beter worden door minder te doen, moet voortaan het richtsnoer zijn bij de Europese integratie. De Europese Unie moet afslanken, na de vloedgolf van bemoeizucht sinds het Verdrag van Maastricht. Ook de richting moet anders, weg van de huidige grootheidswaan en de neoliberale koers, die tot uitverkoop in de publieke sector verplicht. Dus geen Dienstenrichtlijn, geen Havenrichtlijn en geen bemoeienis met huisvesting, onderwijs en zorg. Als de regering die elementen niet betrekt bij een nieuwe visie op de Europese Unie, krijgt ze bij de volgende verkiezingen opnieuw te maken met de kiezers.
Dat zei SP-senator Tiny Kox dinsdag aan het einde van het debat over ‘de staat van de Europese Unie’ in de Eerste Kamer. De hele dag spraken regering en Senaat over hoe het verder moest na het Nederlandse nee tegen de Europese Grondwet. Minister Bot erkende dat de burger ‘begin en eind’ in een nieuwe visie moet zijn. Hoe precies, wil de regering de komende maanden uitzoeken. De Europese Grondwet is in ieder geval van de baan door het ‘nee’ in Nederland: ‘Die wordt echt niet met een strik eromheen nog eens voorgelegd aan het Nederlandse parlement’, garandeerde staatssecretaris Nicolai. De regering beseft volgens hem dat de burgers geen Europese superstaat willen en vinden dat Nederland kritischer en scherper moet oordelen over voorstellen ‘Brussel’ de boel te laten regelen.
Minister Bot meldde echter ‘in alle eerlijkheid’ dat de vrijheid van Nederland in de EU beperkt is. Hij denkt dan ook dat er problemen komen als na het Nederlandse ‘nee’ tegen de Europese Grondwet én de voorgestelde Nederlandse bijdrage aan de meerjarenbegroting, ook het plan van de Europese Unie wordt afgewezen om een eigen ‘grondrechtenagentschap’ te gaan opzetten. De Eerste Kamer wil dat echter beslist wel. Het is een nodeloze doublure van het allang bestaande Europese mensenrechtenbureau van de Raad van Europa. SP-senator Kox riep zijn collega’s op de poot stijf te houden, net als tegen het voorstel van de Europese Unie om landen te verplichten voortaan alle mailberichten te bewaren.
Kox sprak de regering ook aan op berichten dat sommige Europese landen de Amerikaanse CIA toestaan op hun grondgebied mensen gevangen te houden en te martelen. Dat is in strijd met de verdragen van zowel de EU als de Raad van Europa. Volgens Kox moeten dergelijke landen met zware sancties te maken krijgen: ‘Anders wordt het gepraat over Europese waarden en normen wel erg leeg’.
Minister Bot zei dat tot dusver ieder land betrokkenheid ontkent. Als die er toch is, zullen maatregelen volgens hem afhankelijk moeten zijn van vragen als waarom, wanneer, waar, hoe vaak en hoe er medewerking werd verleend aan de Amerikaanse praktijken. Bot zegde toe donderdag de kwestie in de NAVO-raad te bespreken met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rice.
Kamerbreed werd vastgesteld dat het debat over de wijze van Europese samenwerking voortaan ‘gepolitiseerd’ hoort te worden en dat de burgers beter bij het debat over Nederland en Europa betrokken moeten worden. De SP-fractie stelde voor voortaan elk jaar op 1 juni even stil te staan bij ‘de opstand van de burgers’, die deze koerswending afgedwongen heeft. ‘Veel politici vonden het Nederlandse ‘nee’ een ramp, ‘wij vinden het een zegen!’