Huurplan coalitie moet van tafel
Wat gebracht wordt als goed nieuws voor honderdduizenden huurders die zich zorgen maken over het beleid van minister Dekker, blijkt een kat in de zak. Haar eerste plan was een gruwel, maar het compromis dat er uit kwam na bemoeienis van de coalitiepartijen, is niet minder erg. De huren gaan omhoog, de toekomst is onzeker en verhuizen is geen optie. SP-Kamerlid Krista van Velzen: “Tijdens het huurdebat van vanavond zullen de coalitiepartijen afstand moeten nemen van het eerder gemaakte compromis. Te veel mensen zullen in de problemen komen.”
Dat de woningmarkt muurvast zit kan niemand ontkennen. De vraag is alleen of je met het verhogen van huren de woningmarkt vlot trekt. Van Velzen: “Niemand heeft de opbrengst van de huurverhoging echt nodig, het brengt echter wel veel mensen in de problemen. Woningcorporaties hebben geld genoeg om te investeren in huizenbouw. Voor de corporaties die dat geld niet hebben, is er altijd de mogelijkheid om geld bij andere corporaties te vragen. In ieder geval hoeft daar de huur niet voor omhoog. Er is één probleem op de Nederlandse woningmarkt: er wordt te weinig gebouwd. Dát moet veranderen. De overheid moet dwingend opleggen welke huizen er waar worden gebouwd. Er is een tekort aan woningen in het goedkope segment. Die moeten dus van de grond komen.”
Voor de lange termijn zal volgens de SP de grondpolitiek herzien moeten worden, zodat de prijzen omlaag kunnen. Gemeenten zullen weer greep moeten krijgen op de woningcorporaties en in samenspraak met provincies woningbouwbeleid moeten formuleren.
Lees hieronder de inbreng van Krista van Velzen in het huurdebat.
Voozitter, Nog nooit was de uitdrukking ‘blij gemaakt worden met een dooie mus’ zo van toepassing als de afgelopen weken op dit dossier. Maxime Verhagen sprak eind januari nog in hele ferme bewoordingen in het Parool dat het ‘nu vrijgeven van de huren vragen is om ongelukken’. Ook zei hij ‘dat corporaties voldoende geld hebben om te bouwen en voor het oplossen van de woningnood zijn die extra huurpenningen niet nodig.’ Mensen mailden mij opgetogen de afgelopen weken dat actievoeren helpt, dat het CDA eindelijk luistert naar de mensen in het land, dat ze deze keer niet doof waren voor al die deskundigen die zeiden dat de plannen van tafel moesten. Helaas, vz, moet ik constateren dat de uitspraken van de fractievoorzitter van het CDA alleen voor de bühne waren. Mooipraterij om het imago op te poetsen. Ik zou het willen kenmerken als een grof schandaal. Want wat valt die stoere praat in het niet bij de brief van 4 februari. En mensen zijn niet gek. Ook zij weten nu na bestudering van het compromis dat het CDA wéér niet doet wat zij zegt. Trouwens, er is er nog één die dat ook doorheeft: minister Zalm. ‘In het nieuwe plan noemen we het geen liberalisering meer maar overgangsgebied’. De spijker op de kop, Zalm!
Want er wordt wél geliberaliseerd, alleen noemen we het vanaf vandaag woningen in het overgangsregime en de huren gaan wél omhoog en niet met weinig ook. Een voorbeeld uit de praktijk. Een gezin met twee schoolgaande kinderen en een inkomen van 1700 euro netto. Een eengezinswoning in een dorp hier vlakbij, De Lier gemeente Westland met een WOZ waarde van 180.000 euro. Dat betekent dat volgens de minister en de coalitiepartijen deze mensen prima een maximale huur van 810 euro kunnen opbrengen. Waar moeten deze mensen heen? Want in Amsterdam zijn de wachttijden voor een huurwoning lang, maar ook in het Westland moet je 5 tot 8 jaar wachten.
Is verhuizen een optie? Wordt er voldoende gebouwd in het goedkope segment zodat mensen die door liberalisering hun huur niet meer kunnen betalen ook daadwerkelijk kunnen verhuizen? De minister voorziet grootse bouwprojecten. Maar de vraag is natuurlijk, wat wordt er gebouwd? De minister heeft mijn nog geen bevredigend antwoord kunnen geven op mijn vragen naar de netto bouwcijfers van met name goedkope huur- en koopwoningen. En hoeveel wordt er gesloopt, hoeveel sociale huurwoningen zijn er het afgelopen jaar gesloopt? En als die woningen al gebouwd worden, wat gebeurt er met de WOZ-waarde van die nieuwe woningen? Is de kans niet erg groot dat deze meteen in het geliberaliseerde deel vallen? Dus zelfs als er gebouwd wordt, is verhuizen vaak geen optie. Moeten mensen naar een sloopwijk in woningen met een tijdelijk contract, dus sloopnomade worden?
Houd de minister rekening met het feit dat mensen ook om andere redenen niet kunnen verhuizen? Sociale contacten, werk, familiebanden, schoolgaande kinderen, mantelzorg, medische redenen en zo kan ik nog wel even doorgaan. Of zegt de minister dan: eigen keuze, dikke bult.. slikken en stikken!
Voorzitter, de minister vraagt de Kamer in te stemmen met haar bijgeschaafd voorstel, maar er missen nog essentiële onderdelen, zonder welke dit plannetje van Dekker een doodgeboren kind is: de commissie die samen met de Woonbond advies zal geven als het gaat om het versterken van de positie van huurders en huurderorganisaties: is er niet! Ook op het advies over de relatie tussen overheid en woningcorporatie moeten we wachten. Er bovendien zijn nog geen afspraken met woningcorporaties. Inmiddels geeft ook Aedes aan geen brood te zien in het voorstel zoals het er nu ligt: “Aedes voorziet een chaos als de Tweede Kamer instemt met een huurprijsplafond gebaseerd op de WOZ waarde. Uitvoeringsproblemen zullen het gevolg zijn’. Kortom: Dit plan is incompleet en rammelt aan alle kanten: kappen dus!
Vz, ik wil kort nog iets zeggen over de gevolgen van de plannen van de minister op de segregatie. Het valt allemaal wel mee geloof ik, als ik de notities begrijp. Het sociaal cultureel planbureau zegt in haar conclusie ‘De mogelijkheden om al bestaande segregatie te verminderen zijn mede afhankelijk van de wijze waarop de corporaties - en ook particuliere verhuurders - elk voor zich en gezamenlijk gebruik maken van de ruimte die hun in het kader van het liberaliseringsbeleid wordt gegeven.’ Dit kabinet voert een beleid in, en vervolgens ligt de verantwoordelijkheid voor de segregatie bij de verhuurders. Kom nou!
Maar dan een aantal andere conclusies uit een ander recent rapport. Een rapport dat veel stof deed opwaaien, maar gezien de reactie van de minister onder een hele berg stof is komen te liggen: de commissie Blok.
De Commissie constateert dat in de jaren negentig door de aanpak van dure scheefheid, het niet bestrijden van betaalbare scheefheid, herstructurering en te weinig nieuwbouw van betaalbare woningen het beschikbare aanbod betaalbare woningen wordt verkleind.
De Commissie constateert dat doordat de stijgende huren niet volledig worden gecompenseerd door de individuele huursubsidie, in de jaren negentig de huurquote stijgt en het woningaanbod (en dus de keuzevrijheid) voor mensen met lage inkomens (waaronder veel etnische minderheden) wordt beperkt.
Met dat deel van het onderzoek in het achterhoofd, kan niet anders dan gepleit worden voor een andere manier om de woningnood op te lossen. En wat doen Balkenende I en II? De huren omhoog, de huursubsidie naar beneden en goedkope huurwoningen slopen en te weinig teruggebouwen.
Vz, Geen waarborgen en voorwaarden. Kwalijke gevolgen voor huurders en de opbouw van wijken. Maar ook een gebrek aan medestanders. Huurders zijn kritisch, behalve de VVD en D66 zijn de meeste Kamerfracties kritisch. Zelfs het CDA. Wetenschappers zijn kritisch. Het Bouwfonds is kritisch. Het Bouwfonds nota bene. Je zou verwachten dat zij een natuurlijke medestander zijn van de minister. Maar nee, zij zeggen dat er vooral aan de onderkant van de bouwmarkt gebouwd moet worden. Goedkope woningen. Hoe denkt de minister dat deze gerealiseerd gaan worden? Hoe gaat zij er voor zorgen dat er voldoende betaalbare woningen overblijven? Gewone huizen voor gewone mensen met gewone inkomens. De minister is niet eens nieuwsgierig naar de mening van de grootste ontwikkelaar. Onder het mom van ‘het Bouwfonds-rapport is geheim’ reageert ze niet. Ik heb er dan zelf maar voor gezorgd dat de minister het rapport in handen kreeg en wil nu alsnog een reactie! Deze minister lijdt aan een groot gebrek aan draagvlak voor haar voorstelletje. Hoe denkt ze daar mee om te gaan?
En dan de kosten. Want waar is het uiteindelijk allemaal om begonnen. Het vlot trekken van de woningmarkt? Of toch het dekken van het gat in de begroting van 250 miljoen? Tegen het vlot trekken van de woningmarkt heeft niemand bezwaar. Alleen moeten die oplossingen ergens ander gezocht worden, en niet in het verhogen van de huren. Zou het de minister dan alleen gaan om het gat van 250 miljoen? Als dat zo is, dan stel ik voor dat we al die deskundigen volgen die zeggen dat het grondbeleid zorgt voor de schaarste en zo de woningnood oplossen. En als de bliksem een begin maken met het aan banden leggen van de hypotheekrenteaftrek, zonder dat mensen hierdoor in de problemen komen.
Tot slot, Verhogen van de huren leidt niet tot doorstroming. Verhogen van de huren leidt niet tot meer woningbouw. Verhogen van de huren leidt nergens toe, behalve een hoge huur dan.