Senaat bekritiseert omgang kabinet met grondwet
Vandaag discussieerde de Eerste Kamer op initiatief van PvdA’er Jurgens over de manier waarop het kabinet omgaat met wijzigingen van de grondwet. Zoals het uit de grondwet halen van de benoemde burgemeester, wat nodig is omdat het kabinet de rechtstreeks gekozen burgemeester wil invoeren. Volgens SP-senator Van Raak houdt minister De Graaf van Bestuurlijke vernieuwing er een heel vreemde interpretatie op na van de grondwet en mag de Eerste Kamer nu helemaal niet beslissen over dit voorstel.
Grondwetswijzigingen worden in twee lezingen aangenomen. Eerst met een gewone meerderheid en na nieuwe verkiezingen door twee derde van de nieuwe Kamer. Dit staat in artikel 137 van de grondwet. Het uit de grondwet halen van de benoemde burgemeester, maar ook voorstellen voor de samenwerking tussen bijzonder en openbaar onderwijs en de tijdelijke vervanging van zwangere of ernstig zieke Kamerleden, zijn in eerste lezing goedgekeurd tijdens het laatste paarse kabinet. Na de verkiezingen van mei 2002, dus tijdens het kabinet Balkenende I, had volgens de sinds 1848 geldende interpretatie van de grondwet de tweede lezing moeten plaatsvinden. Na de val van dit kabinet werd de Tweede Kamer in januari 2003 echter ontbonden zonder dat deze grondwetswijzigingen in tweede lezing waren goedgekeurd.
Als de Eerste Kamer deze grondwetswijzigingen nu alsnog goedkeurt, dan ontstaat volgens Van Raak een heel nieuwe interpretatie van de manier waarop we in Nederland de grondwet veranderen: “De reden waarom na eerste lezing de Tweede Kamer moet worden ontbonden en daarna de grondwetswijziging in tweede lezing met twee derde meerderheid moet goedkeuren, is de kiezers een stem te geven in de wijzigingen van de politieke regels. Nu gebeurt dat na twee verkiezingen. Als we dit goedvinden, kan een regering in de toekomst wachten met behandeling van een grondwetsherziening in tweede lezing tot het in het parlement een twee derde meerderheid heeft. Dat doet ernstig afbreuk aan de rol van de kiezers, maar ook die van de oppositie, die voor een deel moet instemmen met de verandering van de grondwettelijke regels.”
De meerderheid van de Senaat was, onder druk van het kabinet, niet bereid om de genoemde grondwetswijzigingen te staken, hoewel de meeste partijen erkenden dat de huidige gang van zaken problematisch is. Het debat werd dinsdag afgerond, maar de SP en de PvdA kondigden aan dat zij het debat waarschijnlijk willen heropenen, om een motie in te dienen die de ongelukkige handelwijze rondom deze grondwetsherzieningen in de toekomst moet voorkomen.
