Spoeddebat oorlogsvoorbereidingen Irak

De bijdrage van SP-Kamerlid Harry van Bommel aan het spoeddebat over de oorlogsvoorbereidingen tegen Irak.

Voorzitter, Aanstaande zaterdag wordt er in alle Europese hoofdsteden, ook in Amsterdam, gedemonstreerd tegen de dreigende aanval op Irak. De SP steunt die demonstratie en zal daar ook aan deelnemen. Wij zijn tegen een aanval op Irak omdat er geen sprake is van een acute dreiging van Irak en die aanvalsoorlog tot een groot conflict lijkt te gaan leiden waar veel meer landen bij betrokken raken. De regering schrijft in haar brief dat de humanitaire situatie in Irak nu al belabberd is: belangrijke voorzieningen zoals water, gezondheidszorg en onderwijs zijn in slechte staat. Een aanval op Irak zal de bevolking van Irak, die al lang lijdt onder het regime van dictator Saddam Hoessein, verder in de ellende storten. Zo'n oorlog zal gepaard gaan met een groot verlies aan mensenlevens en de vernietiging van het land. Nu al wordt uitgegaan van anderhalf miljoen Iraakse vluchtelingen terwijl er nauwelijks opvang beschikbaar is. Dat is volgens de SP onaanvaardbaar.

De presentatie van de Amerikaanse min buiza Powell heeft interessante beelden opgeleverd maar geen bewijzen. Minister President Balkenende toonde zich onder de indruk van de aanwijzingen. Beschikt hij over meer informatie dan de beelden van CNN? Frankrijk en Duitsland, maar later ook meer landen, hebben die presentatie aangegrepen om meer tijd te vragen voor de wapeninspecteurs. Die hebben daar zelf ook om verzocht. Waarom staat de Nederlandse regering zo afwijzend tegenover dat verzoek? Gelooft de regering wel in het nut van wapeninspecties? De regering schrijft weliswaar dat militaire actie nog niet onvermijdelijk is maar besteedt wel meer aandacht aan het voorbereiden van die aanvalsoorlog dan aan het versterken van de inspecties. Zo werkt ons land mee aan het dichterbij brengen van oorlog. Kan de mp eens op deze vragen ingaan?

Om die oorlog mogelijk te maken, wordt nu voorgesteld om Patriot raketafweersystemen naar Turkije te sturen. De regering noemt dat een preventieve, defensieve militaire maatregel. Maar geldt hier niet dat die Patriots naar Turkije moeten omdat er een aanvalsoorlog wordt voorbereid? Is het niet zo dat Turkije die dreiging voelt omdat het land als uitvalsbasis door de Amerikanen gebruikt gaat worden? Dan moeten we toch vaststellen dat dit defensieve wapen, onderdeel uitmaakt van een offensieve tactiek. Zonder plannen voor een aanvalsoorlog, mede vanuit Turkije, bestaat er in Turkije geen behoefte aan Patriots. Dit verzoek is dus tenminste voorbarig te noemen. Het wekt bij ons dan ook geen verbazing dat NAVO-leden als Frankrijk, Duitsland en België voorlopig niet willen dat de NAVO Patriots levert.

En hoe zit het met de eigen betrokkenheid van Turkije? Verschillende malen heeft de Turkse regering aangegeven bij een aanvalsoorlog Iraaks Koerdistan te willen bezetten. Dergelijke dreigementen leiden automatisch tot spanning en mogelijke escalatie. Daar moet ons land niet aan meewerken.

Bovendien is de vraag waar die Patriots precies voor moeten dienen. Worden die nu ingezet om de Turkse bevolking te beveiligen, of de Amerikaanse militairen? Daarnaast heeft mijn fractie signalen uit de krijgsmacht zelf ontvangen dat het slecht gesteld is met de inzetbaarheid van de Patriots en het benodigde personeel. Ik wil de minister van Defensie daar enkele vragen over stellen: Is het juist dat er van de drie radars die weggaan er slechts een probleemloos werkt en dat de lanceerplatforms met achterstallig onderhoud kampen. Is het juist dat er een tekort aan reserve onderdelen is? Is het juist dat er voor een fireplatoon 65 mensen nodig zijn, terwijl er maar 35 beschikbaar zijn? Ik zou graag nauwgezet antwoord krijgen op die vragen van de min van def. omdat wij dit signaal uit de krijgsmacht zelf hebben ontvangen.

De Amerikaanse president Bush heeft gezegd dat een nieuwe VN-resolutie voor een oorlog zeer wenselijk is. Tegelijkertijd heeft hij gezegd dat de VS er niet voor zal terugdeinzen om samen met andere landen Irak aan te vallen, als er geen nieuwe resolutie komt. De regering lijkt de Amerikanen te willen volgen in deze stap. Ik zou graag van de premier horen of ons land achter de VS blijft staan, ongeacht de vraag of er wel of geen VN-resolutie komt? Is wat de regering betreft een nieuwe resolutie nu nodig of niet?

De Amerikanen sturen nu al aan op een gelegenheidscoalitie om Irak aan te kunnen vallen. Maar wat betekent het als Nederland toetreedt tot die coalitie. Levert ons land dan, net als bij de Kosovo-oorlog wel de wapens en de militairen, maar hebben we niets te zeggen over de strategie en de inzet van militaire middelen? De Amerikanen en Britten zinspelen openlijk over de inzet van kernwapens tegen Irak. Is dat denkbaar of aanvaardbaar wat de regering betreft, of gaat u afwachten tot het zover is om vervolgens uw standpunt te bepalen? En hoe zit het met de toekomst van Irak na een eventuele oorlog. Deze oorlog lijkt een bezettingsoorlog te worden zonder plan hoe het verder moet met Irak. Hoe ziet de regering de toekomst van Irak na een eventuele oorlog? Het land zal door interne verschillen en interne strijd waarschijnlijk uiteenvallen.

De dreigende oorlog speelt inmiddels ook een rol in de formatie van een nieuwe regering, zo lijkt het. De PvdA heeft aangegeven dat het denkbaar is dat zij een oorlog steunt zonder nieuwe VN-resolutie en eerder was er steun voor het sturen van de Patriots, zo bleek eerder uit de woorden van fractievoorzitter Bos. Inmiddels is dat laatste standpunt weer verlaten, zo vernemen we. Kan de mp ons vertellen welke rol een oorlog speelt in de gesprekken die worden gevoerd en is het sturen van Patriots nu wel of niet onderdeel van de gesprekken geweest? Of worden de verkenningen zo lang gehouden, totdat een volgend kabinet een oorlog erft van dit demissionaire kabinet? Is dat dan misschien nieuwe politiek?

Nederland doet alleen aan planningsactiviteiten zo is er steeds gezegd. Inmiddels zijn we een stuk verder. Nederland geeft toestemming voor doorvoer van militair materieel via de Rotterdamse haven en wil nu Patriots leveren aan Turkije. Zo worden we stapje voor stapje deze oorlog ingerommeld. Dat is onaanvaardbaar en moet stoppen. Deelt de minister van buitenlandse zaken mijn opvatting dat de oorlogsvoorbereidingen wel erg snel gaan, terwijl de wapeninspecties nog alle kans zouden moeten krijgen?

De NAVO blijkt sterk verdeeld over de betrokkenheid bij deze oorlog. Kan de minister van buitenlandse zaken melden wat de stand van zaken is? De NAVO heeft zichzelf als collectieve verdedigingsorganisatie overleefd en dreigt nu als offensieve organisatie te worden ingezet in dit conflict. Waarom de NAVO? De doelstelling van de NAVO wordt zo ongemerkt veranderd, zonder debat met of kritiek van de Nederlandse regering. Hoe ziet de Min Buiza de betrokkenheid van de NAVO? Via de achterdeur in Turkije raakt de NAVO mogelijk betrokken. Door de verdeeldheid lijkt de NAVO uiteen te vallen. Als die organisatie misbruikt gaat worden om Amerikaanse of Westerse belangen, vooral economische belangen, in het Midden Oosten te dienen, dan is dat misschien maar beter ook.

Maandag wordt er in Brussel in EU-verband over Irak gesproken. De regering rekent niet meer op een gemeenschappelijk standpunt, maar spreekt van een open gedachtewisseling. Met welk doel? De standpunten zijn toch bekend?

De SP wil steun geven aan krachten die oorlog willen voorkomen. Een oorlog is geen oplossing, maar een probleem. Waarom dringt ons land niet aan op de inzet van alle diplomatieke middelen? Waarom geeft Nederland geen steun bij het formuleren van een internationale aanklacht tegen het regime van Saddam Hoessein en zijn misdaden tegen de menselijkheid? Waarom steunt NL niet de Irakese oppositie binnen en buiten Irak?Waarom pleit NL niet voor slimme sancties, i.p.v. sancties die het leed van de bevolking vergroten? Waarom pleit NL niet voor het politiek isoleren van Irak? Recent bezocht Tariq Aziz nog zijn buurland Turkije. Hoe is het mogelijk dat leden van een misdadig regime vrij in en uit een NAVO-land kunnen reizen? Kortom: waarom raken we nu in een oorlogssituatie verzeild zonder noodzaak?

De regering stelt dat oorlog niet onvermijdelijk is, maar doet niets om een oorlog te voorkomen. Dat is ongeloofwaardig

Tegenstanders van oorlog zijn zaterdag in Amsterdam. Ik nodig iedereen die hier aanwezig is uit om zij aan zij deel te nemen aan de demonstratie tegen de oorlog.