Nota Wonen kan huurders twintig miljard gaan kosten
De Nota Wonen van staatssecretaris Remkes kan de woningcorporaties – en daarmee hun huurders – de komende tien jaar twintig miljard gulden gaan kosten. Dit is het gevolg van de invoering van de vennootschapsbelasting voor woningcorporaties in 2002. Die zullen over hun ‘winst’ net als bedrijven 35 procent belasting moeten gaan betalen. Geld dat dan niet meer gestoken kan worden in de kernactiviteiten, zoals betaalbare woningen bouwen en beheren en de leefbaarheid van wijken verhogen.
Woningcorporaties zijn momenteel non-profit organisaties, die onder toezicht staan van de rijksoverheid. De liberale staatssecretaris wil echter dat ze gaan werken als gewone ondernemingen. Het rijkstoezicht wordt afgestoten naar een ZBO, waarschijnlijk het Centraal Fonds voor de volkshuisvesting. Ook zal het eigen vermogen flink omhoog moeten, om in de vrije markt voldoende kapitaal te kunnen aantrekken. Daarvoor moeten 538.000 huurwoningen worden verkocht, 20 procent van het huidige bezit. Het eigen vermogen van de corporaties stijgt tot 57 miljard gulden in 2009, een stijging van bijna 40 miljard gulden. Deze vermogensgroei wordt mogelijk door de winst op de verkoop, winst waarop de overheid vanaf 2002 35 procent vennootschapsbelasting wil gaan heffen. Bij dit gegeven zal een brutowinst van 60 miljard nodig zijn om na aftrek van belastingen 40 miljard over te houden.
Opvallend is dat de middelen die de rijksoverheid zelf uittrekt voor de realisatie van 240 pagina’s mooie voornemens nihil zijn. De operatie kost de eerste jaren iets extra (maximaal 17 miljoen gulden in 2002), maar levert aan het eind van de rit zelfs nog geld op (39 miljoen opbrengst in 2009). Hierin is echter het effect van de vennootschapsbelasting nog niet verwerkt. Indien het belastingplan door zou gaan is de nota een schoolvoorbeeld van mooi weer spelen over de rug van anderen. En dit terwijl de nota letterlijk stelt dat de rijksoverheid de doelen voor de komende tien jaar samen met de markt dient te realiseren ‘… door visie en betrokkenheid te tonen, door (financieel) te participeren.’ De Tweede-Kamerfractie van de SP is van mening dat het heffen van vennootschapsbelasting strijdig is met het uitgangspunt dat woningcorporaties een sociale taak hebben. Als gedurende een langere periode geld wordt overgehouden moeten deze middelen gebruikt worden voor de kerntaken en niet worden afgeroomd naar de algemene middelen.