Emancipatie
Bij een deel van de Tweede Kamer heerst de angst dat wanneer je geen gescheiden inburgeringsklassen organiseert, een groep vrouwen achter de geraniums zal verdwijnen. Ik ben daar niet zo bang voor. Het organiseren van gescheiden taal- en inburgeringsonderwijs voor vrouwen zal juist leiden tot achterstelling van migranten vrouwen. Dat moeten gemeenten vooral niet doen.
Ik heb zelf veel inburgeringsklassen bezocht, maar nergens ben ik gestuit op het fenomeen gescheiden klassen voor vrouwen. Ook de vele migrantenvrouwen die ik heb gesproken hebben mij niet gezegd dat zij aparte klassen willen. Wat ik wel heb gezien is heel veel enthousiasme. Vrouwen die zeggen ‘waren wij hier maar eerder aan begonnen’. En… ‘we hebben te weinig tijd om de taal te leren’. Of…’ik wil zo graag werken maar ik kan geen werk vinden’. Weer andere cursisten – vaak mannelijke - vertelden mij dat ze grote moeite hebben om baan en cursus te combineren. De eerste generatie migranten stuiten vaak op het probleem dat zij mee moeten doen met het examen, terwijl bekend is dat ze het examen nooit zullen halen.
Al deze verhalen sijpelen te weinig door naar de politiek verantwoordelijken. De discussie wordt teveel gedomineerd door politici die hameren op ‘mensen die niet willen’. De problemen waar de grote groep welwillenden tegenaan lopen, worden hierdoor over het hoofd gezien.
Vorig jaar heeft de SP een onderzoek gedaan onder docenten en inburgeraars naar hun ervaringen sinds invoering van de Wet Inburgering. Op basis van mijn gesprekken en de resultaten die in het rapport ‘Op weg naar een betere inburgering’ staan beschreven, kan ik maar één conclusie trekken: we moeten inburgeringsonderwijs weer als gewoon onderwijs gaan behandelen. Daar hoort bij: gemengd onderwijs voor mannen en vrouwen.
Gescheiden inburgeringsklassen voor mannen en vrouwen zou eigenlijk niet eens onderwerp van politieke discussie moeten zijn. Simpelweg omdat we in ons onderwijssysteem geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen. Dat moeten we dan ook niet doen in het inburgeringsonderwijs. Soms lijkt het alsof helemaal geen lessen worden getrokken uit dertig jaar falend integratiebeleid. Overigens, ook in een land als Turkije wordt het onderwijs gemengd georganiseerd.
Hoe zit het in Nederland dan met gescheiden inburgeringslessen voor mannen en vrouwen? Die zijn gelukkig op twee handen te tellen. Uit onderzoek van de Minister van Integratie onder 75% van de Nederlandse gemeenten blijkt dat slechts negen gemeenten gescheiden klassen hebben. Of die gemeenten ook gescheiden inburgeringsklassen voor mannen organiseren weten we niet. Twaalf gemeenten hebben wel melding gemaakt van bezwaren tegen gemengde inburgeringsklassen, maar dat heeft hen niet doen besluiten om aparte klassen voor mannen en vrouwen in te richten. Al polderend kwam de Minister gedurende het debat met het voorstel om nader onderzoek te doen. Zijn er vrouwen afgehaakt bij die gemeenten die hebben geweigerd aparte klassen te organiseren? En zouden de vrouwen die nu wel taalonderwijs krijgen in van mannen gescheiden klassen afhaken wanneer de gemeente dat niet meer zou aanbieden? Ik ben benieuwd.
Er is natuurlijk helemaal niets mis met vrouwennetwerken, stichtingen en verenigingen die zich hard maken voor de emancipatie van vrouwen. Sterker nog, deze activiteiten zijn hard nodig voor emancipatie van migrantenvrouwen waarvan velen dag in, dag uit strijden voor gelijke rechten. Er is ook niets mis met activiteiten die vanwege hun aard alleen vrouwen aantrekken. Maar daar waar het gaat om door de overheid georganiseerd onderwijs, moet je geen gescheiden klassen voor mannen en vrouwen willen vanwege cultureel beïnvloedde conservatieve tradities die vrouwen achterstellen. Dan bestendig je juist de achtergestelde positie waaruit een groep vrouwen zich probeert te ontworstelen.
Emancipatie kan en moet je niet willen opleggen of afdwingen als overheid. Dat geldt ook voor de emancipatie van migrantenvrouwen. Emanciperen, integreren en participeren moeten mensen zelf doen. De overheid is er om randvoorwaarden te scheppen voor samen wonen, werken en leren. Gescheiden onderwijs voor mannen en vrouwen hoort daar niet bij. Goed inburgeringsonderwijs wel.
