Brussel niet beter dan Balkenende
Waarom is de SP zo kritisch over de EU als de Nederlandse regering nog veel neoliberaler is? Die vraag werd mij gesteld naar aanleiding van de splitsing van de Nederlandse energiebedrijven. Deze werd namelijk wel mogelijk gemaakt door Brussel, maar niet verplicht gesteld. Telkens blijkt dat Nederland in Europa voorop loopt met de privatisering en liberalisering van sociale voorzieningen en nutsbedrijven.
Het is dus waar dat Nederland soms verder gaat met neoliberaal beleid dan Brussel nodig vindt. Een partij als GroenLinks wil precies om die reden meer Europa. Zo zou Balkenende door Brussel links ingehaald kunnen worden. Dat is om twee redenen een opportunistische en gevaarlijke redenering.
Ten eerste gaat het voorbij aan de vraag op welk niveau je zaken wilt regelen. Voor de SP staat vast dat publieke voorzieningen als zorg, onderwijs en energie door een herkenbare overheid beheerd dienen te worden. Als je deze zaken naar Brussel overhevelt, raken Nederlanders veel zeggenschap kwijt. De EU gaat namelijk over 500 miljoen mensen in plaats van over 17 miljoen. Publieke voorzieningen zijn bovendien gegroeid vanuit een traditie die overal anders is. Ons zorg- en onderwijsstelsel onderscheidt zich bijvoorbeeld in hoge mate van andere landen. Het is onverantwoord om dit als een eenheidsworst vanuit Brussel op te leggen.
Ten tweede is het nogal opportunistisch om een taak naar Brussel over te hevelen als je vindt dat je eigen regering het niet goed doet. Het feit dat onze regering de energiebedrijven wil splitsen of marktwerking in de zorg toelaat, is geen reden om het dan maar via Brussel ongedaan te willen maken. Fout kabinetsbeleid moet je in de Tweede Kamer bestrijden. Mocht je slecht beleid wél via Brussel willen tegenhouden, dan neem je het risico dat Europa die zaak later alsnog aan de markt overlaat. Maar dan is het te laat en ben je de zeggenschap kwijt.
Tot slot heeft Brussel Nederland nog nooit een strobreed in de weg gelegd als het gaat om de verkoop van publieke voorzieningen. De vrije markt is immers een grondbeginsel van de Europese Unie. Dus als een land daarin voorop loopt, wordt het eerder aangemoedigd dan tegengehouden. Denk dus niet dat Brussel Balkenende gaat tegenhouden.
