Weeklog: Hoe transparant zijn de diplomaten in Brussel?

Op 2 mei zal ik namens het transparantienetwerk in het Europees Parlement aan de bevoegde Eurocommissaris, Frans Timmermans, onze eisen overhandigen voor een verplicht transparantieregister. Eén van de vragen waar we nog mee worstelen, is wat de positie is van de diplomatieke vertegenwoordigingen van de lidstaten in Brussel. Moeten we de Nederlandse ambassadeur ook verplichten om alleen nog geregistreerde lobbyisten te ontvangen?

Uit recent onderzoek van lobbywaakhond ALTER-EU blijkt dat er steeds meer bijeenkomsten met ongeregistreerde lobbyisten worden georganiseerd door de diplomatieke vertegenwoordigingen, PV’s genaamd. Zelf ontvang ik van de Nederlandse PV ook regelmatig uitnodigingen voor dergelijke netwerkbijeenkomsten. Ik ga daar hoogst zelden op in, maar volgens ALTER-EU verplaatsen juist de bijeenkomsten met ongeregistreerde lobbyisten zich steeds meer naar die PV’s. Daarmee wordt het verplicht stellen van registratie een farce: de lobbyisten die eerder de gebouwen van de Commissie en het EP gebruikten voor hun bijeenkomsten, verplaatsen zich nu gewoon naar de PV’s. En ook daar kunnen ze vertegenwoordigers van alle Europese instellingen ontmoeten.

Timmermans heeft vaak duidelijk gemaakt dat hij in de toekomst niet alleen, zoals nu al het geval is, de Commissie en het EP wil binden aan het transparantieregister, maar dat ook de Raad mee moet doen. Ook dan is het echter maar de vraag of de PV’s eronder zullen vallen. Dat zijn immers geen Europese instellingen, maar nationale vertegenwoordigingen. Of de Raad mee gaat doen, valt trouwens nog te bezien. Het lijkt me ook niet super belangrijk: de bijeenkomsten met regeringsleiders en ministers vallen toch eerst en vooral onder controle van de nationale parlementen. Hooguit zouden de Europese ambtenaren die deze bijeenkomsten voorbereiden verplicht kunnen worden alleen geregistreerde lobbyisten te ontvangen. Dat zou logisch zijn, maar moet de boel niet ophouden: liever een sterke overeenkomst tussen Commissie en EP, dan gatenkaas als een onwillige Raad mee moet doen.

Alles afwegende, denk ik niet dat de PV’s onder de regeling gebracht moeten worden. Dit gaat leiden tot eindeloos juridisch gesoebat en ook dat houdt de zaak alleen maar op. Hier ligt echter wel werk voor onze Kamerleden. Steeds meer worden de Nederlandse ambassades ingezet voor de behartiging van de belangen van grote bedrijven. Het minste wat je van de minister van Buitenlandse Zaken kunt verwachten, is dan ook dat dit volledig transparant is. Op dit ogenblik houdt onze eigen PV in Brussel alleen losjes bij welke lobbyisten langskomen. Dat zou wat mij betreft een formele verplichting moeten worden en bovendien zou de lijst met ontmoetingen op de website van de PV moeten staan, zodat iedereen ziet welke belangen onze Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden daadwerkelijk vertegenwoordigt.