Weeklog: Waar is het maatschappelijk debat over de nieuwe ´klauwen van Europa´?
Afgelopen week presenteerde de Europese Commissie haar werkprogramma voor 2016 onder de naam ‘no time for business as usual’. De titel klopt wel en niet: de plannen van de Commissie grijpen nog een stuk verder in op het sociaaleconomische beleid van de lidstaten dan we gewend waren. Maar het rupsje-nooit-genoeg karakter van Brussel is wel gewoon ‘business as usual’. Wat ook hetzelfde als altijd is gebleven: de overdracht van bevoegdheden gaat geruisloos, terwijl een serieus maatschappelijk debat erover hard nodig zou zijn.
In een eerdere campagne spraken we als SP van ‘de klauwen van Europa’. Daarmee bedoelden we dat niet langer de Tweede Kamer maar de Europese Commissie het laatste woord zou hebben over de Nederlandse begroting. In het nieuwe werkprogramma breidt de Commissie haar macht alweer verder uit: onder meer over de concurrentiekracht van de economieën, over het nationale investeringsbeleid, en over het sociale beleid. Iedereen schijnt dat normaal te vinden of vindt het zelfs mooi, omdat de Commissie het presenteert alsof zij afscheid genomen heeft van de scherpste kantjes van het begrotingsfetisjisme. In de praktijk zet zij haar neoliberale beleid echter gewoon voort.
Een paar voorbeelden: onder het kopje ‘sociaal beleid’ gaat het de Commissie vooral om het verder uitbreiden van ‘flexicurity’. Dat is het begrip dat zij jaren geleden al lanceerde om de arbeidsmarkt ‘flexibeler’ te maken, waardoor mensen wel verzekerd zouden zijn van werk maar niet noodzakelijkerwijs van vast werk. Dit komt uiteindelijk neer op het Amerikaanse model: er is wel werk maar geen gewoon goede banen. Ik noem dat niet sociaal, maar asociaal beleid. Ook de nadruk op concurrentiekracht voorspelt weinig goeds: het is een aanval op de CAO’s, een aanval op de sociale zekerheid en op de pensioenen. Alles in het teken van lagere kosten voor werkgevers.
De nadruk die de Commissie legt op investeringen, is ook alweer gekoppeld aan overdracht van bevoegdheden: de Commissie geeft niet zozeer ruimte aan de lidstaten om zelf weer te investeren, bijvoorbeeld door aanpassing van de normen voor het begrotingstekort, maar wil dat via Brussel laten lopen. Het Juncker-Fonds moet de grote aanjager worden en via de Europese Investeringsbank moet er geld beschikbaar komen voor nuttige investeringen. Wel jammer dat de lidstaten en de nationale parlementen hierover niet het laatste woord hebben: niet zij, maar de Commissie bepaalt welke projecten uiteindelijk gefinancierd worden.
Zo kan ik nog wel even doorgaan: het belastingbeleid, het energiebeleid, zelfs ons defensiebeleid moet allemaal geheel of gedeeltelijk Europees beleid worden. Laat u dus niet misleiden door alle geluiden die zeggen dat de EU als gevolg van de vluchtelingencrisis wel eens uit elkaar kan vallen. Terwijl iedereen daarmee bezig is, bouwt de Commissie rustig door aan haar sociaaleconomisch imperium. Aan ons als SP’ers de taak om de mensen in Nederland hierop te wijzen. Als eurofractie werken we aan een nieuwe kaderkrant over Europa. Daarin gaan we uitgebreid in op de nieuwe Europese ontwikkelingen. Hopelijk kunnen we zo een einde maken aan de stilte rondom de plannen van de Commissie en komt er alsnog een maatschappelijk debat over deze zaken, die ons per slot van rekening allemaal raken.
