Weeklog: ‘Those who feel the fire burning’
De jonge Nederlandse filmmaker Morgan Knibbe heeft een film gemaakt over de ontberingen van migranten in Griekenland en Italië. Er is een heuse ‘onderwereld’ aan het ontstaan, parallel aan de wereld die we kennen. Het is een wereld van armoede, geweld en een keihard gevecht om te overleven. Een wereld zoals we die zien in Amerika met z’n getto’s en ‘no-go areas’. Als we willen voorkomen dat dit ook in Europa de praktijk wordt, moeten we illegalen niet verder marginaliseren maar met hen in contact blijven, ze bijvoorbeeld een bed, een bad en brood geven en samen met hen een terugkeerplan uitwerken.
De uitnodiging van het Haagse Filmhuis en het Montesquieu Instituut had ik al lang geleden aangenomen. Ik had er toen nog geen idee van dat het debat na afloop van de film op zo’n actueel tijdstip zou komen. Terwijl wij in Den Haag naar de film keken, waren de regeringsleiders in Brussel bezig hun overleg over de bootvluchtelingen af te ronden. Het gaf ons de gelegenheid direct op de conclusies van die speciale Europese Raad te reageren.
We waren het er snel over eens dat de regeringsleiders grotendeels hebben gefaald: wel versterking van de grensbewaking, maar geen reddingsoperaties dichtbij de Noord-Afrikaanse kust zoals in het verleden in het kader van het Italiaanse reddingsprogramma Mare Nostrum wel werd gedaan. En nog geen begin van een algemeen plan over hoe om te gaan met de crisis rond de bootvluchtelingen.
Als SP zijn we er niet voor de grenzen wagenwijd open te zetten: vluchtelingen moeten beschermd worden, maar economische migranten kunnen we niet zomaar toelaten. Meer economische migranten betekent immers dat de werkgevers meer werknemers hebben om uit te kiezen en de vakbondsmacht tegelijkertijd wordt uitgehold. Werknemers zien daarmee de druk op hun loon toenemen en de sociale voorzieningen zullen verder worden afgebroken. Dat willen we uiteraard niet.
Daarom is het belangrijk om naast het redden van mensen te beschikken over procedures waarbij snel duidelijk wordt of het hier gaat om politieke vluchtelingen of economische migranten. Die laatste categorie kan hier in beginsel niet blijven en moet terug. Dat vereist echter dat je in contact blijft met deze mensen. Je zult samen met hen de terugkeermogelijkheden moeten bespreken en een plan uitwerken. Zoals in Rotterdam de Pauluskerk doet: vanuit respect voor de menselijke waardigheid van iedereen, ongeacht zijn of haar verblijfsstatus.
Het alternatief is dat mensen op straat gaan zwerven: de film van Knibbe laat de gruwelijkheid van zo’n bestaan zien. Armoede, eenzaamheid, geweld, drugs, dat is de harde werkelijkheid van illegale immigranten in Griekenland en Italië. Landen die zich niet bekommeren om hen. Ik denk dat het goed is, als veel VVD’ers naar deze film gaan kijken. Ik ga in ieder geval proberen de film in het Europees Parlement te vertonen. En als we dan toch films aan het kijken zijn: in 1985 kwam de science fiction film ‘Brazil’ uit. Ik moet er vaak aan denken: steden bestaan er uit een ‘bovenwereld’ en een ‘onderwereld’. Letterlijk. Mensen vermijden, als ze even kunnen, de wereld op straatniveau die gekenmerkt wordt door armoede en geweld. Misschien dat de VVD zich laaft aan de bovenwereld uit Brazil en zich niet bekommert om het ‘gewone’ straatleven. Maar laten ze zich dan ook bedenken dat in diezelfde film terroristen uit de onderwereld uiteindelijk ook de bovenwereld onveilig maken. Daar helpt geen politiemacht aan.
