Weeklog: Denkt er nog iemand aan de banken?

Het zijn nog maar kleine berichtjes die er verschijnen over de banken in Europa. Alsof er eigenlijk niets meer aan de hand is, worden maatregelen die een herhaling van de financiële crisis uit de afgelopen jaren hadden moeten voorkomen, verzacht of soms zelfs helemaal niet uitgevoerd. De eurofielen hebben hun ‘bankenunie’. Kennelijk is het nu minder belangrijk wat die bankenunie doet, dan dat zij er is. Het is precies waar we als SP voor waarschuwden: Europees bankentoezicht is niet automatisch beter toezicht.

Het was maar een klein berichtje in het Financieele Dagblad van afgelopen vrijdag: de splitsing van banken is onzeker. We herinneren ons allemaal nog de banken die te groot waren om om te vallen (‘too big to fail’) en die daarom met belastinggeld gered moesten worden. Eén van de antwoorden om dit in de toekomst te voorkomen, was de splitsing van banken in risicovolle onderdelen die hun eigen broek moesten gaan ophouden en in onderdelen die zich uitsluitend nog bezig zouden gaan houden met normale bankactiviteiten (betalen, lenen, sparen). Hoewel de VS en het VK dergelijke maatregelen al hebben ingevoerd, bleef de bankenlobby zich in Brussel hiertegen verzetten. Kennelijk met succes, want de bevoegde Eurocommissaris, de Brit Hill, heeft nu aangekondigd dat hij het voorstel van zijn voorganger voor een vorm van splitsing van bankactiviteiten intrekt, als er niet snel overeenstemming over komt. Voor Nederland is dit een hele belangrijke maatregel, omdat onze banken relatief groot zijn voor onze economie. Als er in de toekomst weer wat fout gaat met bijvoorbeeld de ING, dan gaat ons dat geheid geld kosten.

Nu zou de bankenunie ons gerust moeten stellen, want er is bijvoorbeeld een fonds opgericht waarin de banken geld moeten storten dat moet helpen banken te redden, indien nodig. Klein probleempje: het fonds is bij lange na niet genoeg om grote banken te redden, als er bijvoorbeeld opnieuw onrust ontstaat op de financiële markten. En dus wordt de redding van grote banken alsnog een zaak van ons allemaal.

Het is triest om te zien dat de lidstaten en het Europees Parlement niet meer doorpakken, als het gaat om het tegengaan van onverantwoorde speculatie en het inbouwen van garanties tegen nieuwe drama’s in de bankenwereld. Tegelijkertijd zijn we de grip op onze banken kwijt geraakt, doordat het bankentoezicht inmiddels bij de Europese Centrale Bank zit en niet meer bij de Nederlandse Bank. Voor de bankiers breken er weer mooie tijden aan: hun beloningen stijgen weer en geen bonusverbod dat hen tegenhoudt. Van een echte cultuuromslag is geen sprake, maar minister Dijsselbloem vindt het allemaal best. Wat mij betreft, worden de banken zo snel mogelijk weer voorpaginanieuws, niet omdat ze opnieuw omvallen, maar omdat ergens in Europa een minister de moed heeft ze wél aan te pakken: een minister die ervoor zorgt dat er in haar of zijn land geen banken meer zijn die zo groot zijn dat ze uiteindelijk door de belastingbetaler moeten worden gered.