Dubbele petten
Als ik weer eens een keer iets te melden heb over de belspelletjes, of over astro-tv, of als we in de Kamer uitgebreid hebben gedebatteerd over de afschaffing van het verbod op godslastering, is er altijd wel iemand die mij vraagt “hebben jullie daar niets beters te doen?” Steevast is mijn antwoord dan: het behoort tot het werk van een Kamerlid.
Zo gaan we ons binnenkort in de Kamer bezighouden met de Raad van State. Ook niet een onderwerp waar iedereen wakker van ligt. Toch gaat het wel ergens over.
De Raad van State houdt zich bezig met twee dingen. Hij brengt advies uit aan de regering over wetsvoorstellen die de regering bij de Tweede Kamer indient. En hij treedt op als rechter in hoger beroep in juridische geschillen tussen de burger en de overheid. Voor dat laatste is de afdeling Bestuursrechtspraak in het leven geroepen.
Over die rechtsprekende functie van de Raad van State is al heel lang heel veel te doen. Velen hebben het idee dat je bij de Raad van State nooit een zaak kunt winnen. Niet voor niets is een bekende uitdrukking geworden “nee heb je, ja kun je niet krijgen”.
Het speciale punt waar we het deze week over gaan hebben is dat de leden van de Raad van State die over een wet moeten rechtspreken, vaak dezelfden zijn als degenen die eerder over de betreffende wet hebben geadviseerd. Dubbele petten dus. Een belangrijk beginsel van onze rechtsstaat is dat de rechter onafhankelijk en onpartijdig moet zijn. Dat komt hier in het gedrang.
Dat probleem is overigens niet van gisteren. Het Europese Hof voor de rechten van de mens heeft zich al verscheidene keren met deze kwestie bemoeid.
Als oplossing voor die dubbele petten stelt de minister van Justitie nu voor dat er voortaan binnen de Raad van State twee afdelingen zullen zijn: één die gaat over de advisering en één die belast is met rechtspraak. De twee taken worden op die manier van elkaar gescheiden. Echter, weer niet volledig. Er blijven nog steeds dubbelbenoemingen mogelijk. Die moeten uit het wetsvoorstel. Dat wordt de klus van de komende week.