Lies van Aelst: 'Het is belangrijk dat je plezier maakt met elkaar'
Lies van Aelst kwam iets meer dan 100 dagen geleden in de Eerste Kamer, na het vertrek van Tiny Kox. Ze is nu de jongste senator – aan die titel moet ze nog wel wennen – en valt op met haar eigen, verfrissende stijl. ‘Het is ontzettend belangrijk dat mensen ook zien wat je doet.’
De Eerste Kamer is een gezelschap dat voornamelijk bestaat uit oudere leden. Van Aelst, geboren in 1988, valt wat dat betreft wel uit de toon. Maar wie denkt dat haar jonge leeftijd betekent dat ze onervaren is, heeft het mis. Maar liefst 17 jaar lang was ze lid van de Provinciale Staten van Zuid-Holland, ze was gemeenteraadslid in haar geboorteplaats Gorinchem en met haar dagelijkse werk als directeur van de Vereniging van Rekenkamers zit ze diep in de haarvaten van het openbaar bestuur. Kortom: een senator om rekening mee te houden.
In eerste instantie was je niet verkozen in de Eerste Kamer. Had je voorzien dat je nu alsnog senator zou worden?
‘Ergens in mijn achterhoofd hield ik er wel rekening mee dat het zou kunnen gebeuren. Tiny’s termijn als voorzitter van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa liep af en dat leek mij geen gek moment voor hem om ook te stoppen als senator. Toen dat ook gebeurde, voelde ik wel aankomen dat ze bij mij terecht zouden komen.’
Ondanks je leeftijd heb je al indrukwekkende politieke functies bekleed. Hoe ben je daar ingerold?
‘Ik werd lid van de SP toen ik 14 was. Het was net na de moord op Pim Fortuyn en de tijd van George W. Bush. Het waren politiek gezien roerige tijden. Toen dacht ik: ik moet zelf maar eens iets gaan doen. Tegelijkertijd was er maar één actieve partij die hier in Gorinchem op straat stond om mee in gesprek te gaan over dat soort kwesties, de SP. Eigenlijk heb ik daardoor ook geen enkele andere partij overwogen.’
En toen werd je meteen actief?
‘Ja, ik denk dat ik nu ook al een jaar of 18 organisatiesecretaris ben van de SP in Gorinchem. We hebben hier een heel leuke afdeling. Dat is ook belangrijk, dat je plezier maakt met elkaar. We hebben samen ook ontzettend leuke acties gedaan.’
Welke actie sprong eruit voor jou ?
‘We hebben acht jaar lang actie gevoerd om weer een lift op het station te krijgen. Eerder was alles gelijkvloers en dan kon je zo met je kinderwagen of rolstoel van het ene naar het andere perron, maar dat hebben ze veranderd. Bij een van de acties hebben we toen een skelet in een rolstoel gezet en die op het perron geplaatst. Zo lieten we zien dat je met een rolstoel echt vast komt te staan en geen kant op kan. Dat deden we samen met honderden mensen die daar ook bij aanwezig waren. Het was geen snel succes, maar uiteindelijk is het ons wel gelukt: de lift is er toch gekomen. Dat hebben we gevierd door taart uit te delen op het station. Ik vind trouwens dat we binnen de partij sowieso vaker successen moeten vieren. En dan het liefst ook met taart, haha.’
Tot aan je lidmaatschap van de Eerste Kamer heb je 17 jaar in de Provinciale Staten van Zuid-Holland gezeten. Had je verwacht dat je dat zo lang zou doen?
‘Nee. Toen de partij mij destijds vroeg om me te kandideren, heb ik gevraagd of ze gek geworden waren en heb ik nee gezegd. Ik had geen flauw idee van wat ik daar zou moeten doen. Een clubje oude mensen en super saai, dacht ik. Maar uiteindelijk bleek het een heel mooie plek te zijn om je in te zetten voor de partij en voor je inwoners.
We hebben gave dingen gedaan voor de binnenvaartschippers en voor het openbaar vervoer. Het grootste succes was toch wel de terugkeer van de veerpont tussen Maassluis en Rozenburg. Daar ben ik de volle 17 jaar mee bezig geweest, om dat voor de mensen daar te regelen. Uiteindelijk is de boot een week na mijn vertrek uit de Staten weer in de vaart gegaan.’
En nu ben je senator, hoe is dat?
‘Het is ontzettend gaaf en ik ben er vol in gedoken. Op de dag van mijn benoeming ben ik meteen allemaal commissies gaan doen. Ik moet zeggen dat het bij sommige onder-werpen zeer fijn is dat er goede fractiemedewerkers zijn die je daar alles over kunnen vertellen. In de provincie was ik altijd woordvoerder ruimtelijke zaken, verkeer en milieu. Nu heb ik daarnaast ook veel onderwerpen in het sociale domein, bijvoorbeeld ook pensioenen. Op dat soort onderwerpen moet ik me echt nog wel inwerken, maar ook daarmee ben ik voortvarend aan de slag gegaan.’
Wat is je opgevallen tijdens je eerste 100 dagen?
‘Dat er zoveel mensen in de Eerste Kamer zitten die ook nog heel andere belangen dienen. Binnen de SP leren we altijd dat je integer moet handelen vanuit het algemeen belang. Nou, dat is daar weleens ver te zoeken. Laatst was er een landbouwdebat en de woordvoerder van de BBB is naast zijn werk voor de Eerste Kamer ook directeur van de organisatie die de lobby voor de pluimveesector doet. Die heeft dus een direct belang bij hoe dat landbouwbeleid eruit gaat zien. Dat is toch niet te geloven? Daar zijn tijdens de vergadering ook opmerkingen over gemaakt, maar de voorzitter was ook een BBB’er en die liet dat gewoon gebeuren.
Ik had wat dat betreft meer verwacht van de mensen daar. Ik had niet verwacht dat senatoren zo smoezelig doen over hun nevenfuncties. Dat soort zaken wil ik niet normaal gaan vinden. Want als je dat doet, ga je het ook accepteren. Dat wil ik niet, want daar ben je geen politicus voor. Je bent politicus voor het algemeen belang. En niet voor deelbelangen van degenen waar je toevallig aan gelieerd bent.’
Wat heb je meegenomen naar de Eerste Kamer vanuit je ervaring als Statenlid?
‘Het contact met afdelingen. In de provincie heb ik ontzettend veel gehad aan de goede contacten met mensen die lokaal bezig zijn voor de SP. In Zuid-Holland zit dat dus wel goed. Ik heb ook heel lief gevraagd of ik in alle appgroepen mag blijven, zodat ik aangehaakt kan blijven. Maar nu ik senator ben, wil ik dat uitbreiden naar nog meer verschillende afdelingen. Gisteren had ik Simon Zandvliet van de Statenfractie in Drenthe op bezoek, dus nu ga ik daar ook een keer langs.’
Waarom is die voeding vanuit de afdelingen voor jou zo belangrijk?
‘Onderdeel van SP’er zijn is dat je meer doet dan alleen je stukken lezen. Je gevoel bij een dossier is anders als je ook het menselijke verhaal erachter kent. Dan weet je wat de verhoging van het minimumloon écht betekent voor mensen.’
Weten andere senatoren dat dan niet?
‘De FNV bracht onlangs een onderzoek uit over de megawinsten bij bedrijven. En Shell was daarbij buiten beschouwing gelaten, omdat dat een te scheef beeld zou opleveren. De winsten daar zijn gigantisch en de lonen zijn achtergebleven. Dan heb je Martin van Rooijen van 50PLUS die in de Eerste Kamer verkondigt dat Shell het tafelzilver van Nederland is. Ik heb gezegd dat ik dan liever een IKEA-bestekje heb. Vervolgens staat hij boos bij de interruptiemicrofoon, terwijl Shell natuurlijk gewoon een boevenbende is. Dan weet je dus gewoon niet wat er echt gebeurt in de samenleving.’
Wat hoop je aan het eind van deze periode bereikt te hebben?
‘Ik werk nu veel aan zichtbaarheid door regelmatig online filmpjes te posten na debatten. Het is ontzettend belangrijk dat mensen ook zien wat je doet. Verder ligt er nu een hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB, waarbij het bittere noodzaak is dat wij een flinke strijd gaan voeren om vreselijke wetten tegen te houden. Maar ik hoop toch ook dat het ons de komende jaren gaat lukken om er, zelfs met deze verhoudingen, een aantal sociale wetten doorheen te slepen. Te beginnen met een hoger minimumloon.’
Lies van Aelst (Gorinchem 1988) is sinds 13 februari 2024 lid van de Eerste Kamerfractie van de SP. Ze is directeur van de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers. Eerder werkte zij bij de Wethoudersvereniging. Van Aelst was Statenlid in Zuid-Holland en raadslid in Gorinchem. Ze heeft geschiedenis gestudeerd aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.
Rooie Rakkers
Nieuwsgierig steken de katten Snoes en Pluis met enige regelmaat hun snuit om de hoek om te onderzoeken wat er tijdens het interview met Van Aelst allemaal gebeurt. Net als hun baasje, verschijnen ook zij regelmatig in filmpjes en foto’s als SP-mascottes. Een ludieke manier om te reageren op de actualiteit en de standpunten van de partij te verspreiden.
De Rooie Rakkers zijn te volgen via:
Instagram: sp.nl/zhinsta
TikTok: sp.nl/zhtik