Tribune 10/97: Annie Verdoold Rooie Reus 1997

En de winnaar is... Annie Verdoold!

"Annie is als een pitbull, wat ze eenmaal vast heeft laat ze niet meer los"

"En je trekt nu die rode toga uit!" Steevast was dat de reactie van de rechter als Dirk de Vroome in zijn kenmerkende gewaad de rechtszaal betrad op zijn kruistocht tegen het onrecht. "Maar edelachtbare, u maakt het alleen maar erger zo." "Niks mee te maken, uit die toga." En daar stond de Rooie Reus dan, levensgroot en poedelnaakt. "Trek die toga aan, en vlug een beetje!" "Ja zeg, toga uit, toga aan, wat wilt u nou, ik ben geen knipperlicht..." Voor Dirk de Vroome was geen onrecht te klein om het te negeren, en geen middel om het aan de kaak te stellen liet hij ongebruikt. Tien jaar na zijn dood stelde de SP de "Rooie Reus-prijs" in. De prijs wordt jaarlijks toegekend aan de man, vrouw of organisatie die zich op gedurfde en opmerkelijke wijze inzet voor het behoud van solidariteit en tegen maatschappelijk onrecht. Dit jaar werden de juryleden opgezadeld met een bijzonder lastige opdracht. Wie wordt de Rooie Reus 1997: de Juridische EHBO Tilburg, Annie Verdoold en het actiecomité Spangen, of Lex Coblijn en de acties tegen de Wet Voorzieningen Gehandicapten. Ze dachten na, ze vergaderden lang en ze kwamen eruit.

Dinsdagmiddag 24 september, de bovenzaal van Café Schlemmer in Den Haag zit afgeladen vol. De drie genomineerden hebben familie en medestanders meegebracht en ook aan vertegenwoordigers van de pers is geen gebrek. Juryvoorzitter Herman Bode verzamelt zijn discipelen: Vrij Nederland-journaliste Elma Verheij; voormalig Tweede-Kamerlid voor de PvdA Frans Moor; Carrie, de vlijmscherpe columniste van Spijkers met Koppen; SP-voorzitter Jan Marijnissen en Stella Braam, winnares van vorig jaar. Hennie de Vroome, de weduwe van de Rooie Reus, kan wegens ziekte helaas niet aanwezig zijn. De spanning wie zich straks de Rooie Reus 1997 mag noemen, wordt er nog even in gehouden. Eerst spreken de gasten die de drie nominaties zullen verdedigen.

"Ik zal proberen niet chauvinistisch te worden, maar het Rotterdamse bloed kruipt waar het niet gaan kan." Aan het woord is Piet de Visser, oud-PvdA-kamerlid. Hij verdedigt zijn stadgenote Annie Verdoold als de beste genomineerde voor de Rooie Reus-prijs 1997. "Annie is als een pitbull, wat ze eenmaal vast heeft, laat ze niet meer los. Zij en de wijkbewoners van Spangen gingen in hun strijd voor een leefbare buurt ook harde confrontaties met de overheid niet uit de weg. Geheel in de traditie van de onvergetelijke Rooie Reus werden de regenten daarbij keer op keer met hun neuzen op de feiten gedrukt." Piet de Visser steekt zijn bewondering voor Annie niet onder stoelen of banken: "Een tof Rotterdams wijf, in een toffe wijk met toffe bewoners. Zij verdient het in alle opzichten hier genomineerd te zijn."

"De Juridische EHBO is een kweekvijver gebleken voor ontelbare sociale juristen"

De nominatie van de Juridische EHBO uit Tilburg wordt toegelicht door SP-senator en advocaat Jan de Wit. "Honderden studenten hebben hier in de afgelopen dertig jaar tienduizenden mensen geholpen aan gratis en goede rechtshulp. Dat alleen al rechtvaardigt dat hen de Rooie Reus-prijs 1997 wordt toegekend." Jan de Wit, die lang geleden zelf regelmatig optrad als advocaat van Dirk de Vroome, vervolgt zijn pleidooi: "Tilburgse notabelen reageerden destijds als door een bataljon wespen gestoken, toen een groepje studenten zelf voor advocaat ging spelen. Gratis en voor niks nog wel, dat liep echt de spuigaten uit! Vandaag de dag zetten zeventig studenten zich nog steeds in voor het in stand houden van goede rechtshulp. De Juridische EHBO is een kweekvijver gebleken voor ontelbare sociale juristen." Tot slot herinnert De Wit het publiek aan Wolter Zandberg, die tot aan zijn plotselinge overlijden dit voorjaar nauw betrokken was bij het werk van de Tilburgse rechtswinkel.

"Lex, of je nu wint of niet, voor mij ben jij een reus"

Bij zijn aantreden als voorzitter van de Nederlandse Gehandicaptenraad heeft Jan Troost gezworen nooit een gebouw te betreden dat niet is ingericht op rolstoelen. En in die categorie valt ook Café Schlemmer. Geheel in stijl van de Rooie Reus blijft hij dus principieel buiten ("Ik laat me niet tillen"), en declameert zijn verdediging van Lex Coblijn vanaf het trottoir aan de Haagse Lange Houtstraat. Het publiek staat op de eerste etage met de neuzen tegen het raam. Troost roemt vooral Lex Coblijns creatieve actiemethoden: "Hij werd gearresteerd voor het stelen van lucht. Lucht uit de autobanden van een Groningse ondernemer die zijn bolide consequent op een invalideparkeerplaats stalde. Hij verklaarde zich politiek gevangene en ging in hongerstaking na invoering van de Wet Voorzieningen Gehandicapten, en reed vervolgens in zijn rolstoel een protestmarathon van 340 kilometer van Groningen naar Den Haag. Lex, of je de prijs nu wint of niet, voor mij ben je een reus en een voorbeeld van iemand die opkomt voor zijn rechten."

"De drie genomineerden zijn roependen in de woestijn"

Nu besefte ook het publiek dat de jury een flinke kluif moet hebben gehad aan het vaststellen van de winnaar. Eigenlijk werden hier drie Rooie Reuzen aan hen voorgesteld en met verve verdedigd. Maar voordat de jury het verlossende woord zal spreken, is de beurt aan Carrie. Columnisten mogen alles zeggen, en daar maakt Carrie dankbaar gebruik van. "Alle drie de genomineerden zijn roependen in de woestijn, die voortdurend te maken krijgen met bewindslieden die zich doof houden voor hun verhaal. Maar dat is niet eerlijk, lieve mensen, en dat zal ze ook niet lukken. Burgemeester Peper niet, mevrouw Sorgdrager niet en de rest ook niet. Heel Den Haag zal moeten luisteren naar Annie Verdoold die als een pitbull vecht voor haar Spangen, naar Lex Coblijn die als een Rolling Stone het Binnenhof op denderde en naar de Juridische EHBO die haar mensen beter bijstaat dan Moskovitch, Doedens en Spong, de Kwik, Kwek en Kwak van de Nederlandse advocatuur. En anders hebben we altijd nog een oud Rotterdams spreekwoord dat van toepassing is: wie niet horen wil, moet maar voelen."

"Dirk de Vroome zou trots op Annie zijn"

Als dan eindelijk Herman Bode plaatsneemt achter het katheder, is het zaaltje inmiddels aardig opgewarmd. "Liefst 54 mensen en organisaties werden dit jaar kandidaat gesteld voor de Rooie Reus-prijs. De jury constateert dan ook tevreden dat er, ook in deze tijd waarin het "ieder voor zich" voorop lijkt te staan, toch een krachtige en hoopgevende onderstroom is van mensen die daaraan op bewonderenswaardige wijze tegengas geven. Beoordeeld op basis van inzet, oorspronkelijkheid, durf, uitstraling en toekomstgerichtheid werden uit al deze kandidaten drie nominaties gekozen. Maar de regels van het spel zijn duidelijk: er kan maar één winnaar van de Rooie Reus-prijs zijn." De tenor-stem van de voormalige vakbondsman wordt nog iets doordringender: "Uit naam van een unanieme jury heb ik de eer Annie Verdoold uit roepen tot "Rooie Reuzin" van 1997. Annie heeft met haar tomeloze inzet dingen durven aanpakken, waar anderen liever omheen lopen. In Rotterdam heeft zij laten zien dat het kan: je woonwijk terugveroveren op verloedering, criminaliteit en onverschilligheid. Met haar acties tegen het drugstoerisme in Spangen geeft zij niet alleen in haar eigen buurt, maar in heel het land mensen in vergelijkbare situaties eindelijk weer hoop. Annie laat ook zien dat verloedering aan de kaak gesteld kan worden zonder daarmee koren op de molen te leggen van extreem rechts. Door de acties van het bewonerscomité Spangen is deze extreem-rechtse dreiging juist in aanzienlijke mate geblokkeerd. Annie Verdoold is een echte Rooie Reuzin, en Dirk de Vroome zou trots op haar zijn."

"Ik heb een kar getrokken, maar op die kar stonden ontelbaar veel mensen"

Annie Verdoold is blij en trots. Haar dank gaat uit naar de jury, maar misschien nog wel meer naar al die mensen in Spangen die de acties tegen verloedering en criminaliteit hebben gedragen. "Ik heb een kar getrokken, maar op die kar stonden ontelbaar veel mensen. De trofee krijgt een plaats in het wijkcentrum, daar hoort ie thuis." Als ze tenslotte de aandacht richt op haar gezin dat haar in al die tijd heeft bijgestaan, kan ze de tranen maar moeilijk bedwingen. "De laatste drie jaar hebben we thuis veel moeten inleveren. De spanningen, de angst om mijn kinderen, de dreigbriefjes op de deurmat en de nachtelijke telefoontjes. Ik heb natuurlijk veel vijanden gemaakt. Bijna nooit heb ik eraan gedacht om op te geven. Ik had altijd zoiets van: "welke klootzak probeert hier over mijn leven te beslissen". Ik laat me niet zo makkelijk intimideren."

Ook Piet de Visser is trots dat zijn kandidaat de Rooie Reus-prijs in de wacht heeft gesleept. "Hartstikke leuk. En ze heeft het verdiend ook. Het is een prachtmens, die Annie." Dan kruipt hij achter de piano en terwijl de gasten napraten rond de drankjes en de hapjes, zorgt hij voor een passende muzikale afsluiting.