Weeklog: Ook het MKB wil marktmacht grote bedrijven aan banden leggen

Brussel is het paradijs van de marktfundamentalisten. Daarom is het des te opvallender hoeveel tijd we in de interne marktcommissie van het Europees Parlement deze weken besteed hebben aan het ingrijpen in de markt om uitbuiting van kleine bedrijven te voorkomen. Het regent voorbeelden van wanpraktijken van grote bedrijven tegenover het MKB. Voor mij een extra stimulans om oneerlijke handelspraktijken aan te pakken. Maar zolang we niet wat doen aan marktdominantie en erkennen dat bedrijven ook te groot kunnen worden, blijft het dweilen met de kraan open.

Maar liefst vier rapporten gaan over oneerlijke verhoudingen tussen veel kleinere bedrijven en een paar grote, waarvan ze afhankelijk zijn. Soms gaat het om boerenbedrijven die leveren aan een paar supermarktketens die denken dat ze eenzijdig hun wil kunnen opleggen. Dan weer gaat het om grote bedrijven die toeleveranciers dwingen om met een betaaltermijn van 90 of soms zelfs 120 dagen in te stemmen, terwijl de wet zegt dat 30 dagen de regel is, met een uitloopmogelijkheid tot 60 dagen. Of recentelijk nog de HEMA waar zelfstandige vestigingen (franchisenemers) van de investeerder die het bedrijf zou willen kopen, niet zouden mogen delen in de opbrengsten van internetverkopen. En tenslotte op de machtige positie van internetplatforms, zoals bij het boeken van hotelaccommodatie. Zij dicteren de regels en zelfs grote hotelketens kunnen niet echt om ze heen.

Ik heb al veel ondernemers ontmoet die zich uit de naad werken om hun eigen zaak overeind te houden. Ze voelen zich verantwoordelijk voor hun werknemers en voor de kwaliteit van hun product. Maar de lol gaat er wel van af als ze afhankelijk worden van eenzijdig opgelegde contracten. Eén mogelijkheid is om de contractvrijheid in te perken: daar werken we aan, bijvoorbeeld als het gaat om de internetplatforms. Maar in wezen blijft dit symptoombestrijding. De eigenlijke weeffout in het Europese recht ligt in het mededingingsrecht: de Commissie vindt het niet erg als er maar heel weinig bedrijven actief zijn op een bepaalde markt, zolang ze hun dominante positie maar niet misbruiken. Maar dat werkt natuurlijk niet. Het is tijd om eens kritisch naar de uitgangspunten van het beleid te kijken: wat mij betreft worden te machtige bedrijven opgesplitst. Dat zou ons een hoop ellende besparen.