Weeklog: Juncker is gevaarlijk bezig met Westelijke Balkan
Kenmerk van de Commissie Juncker is niet alleen dat de Eurocommissarissen steeds meer bevoegdheden van de lidstaten willen afpakken, maar ook dat ze steeds meer landen lid willen laten worden. Deze week publiceerde de Raad van Europa (waar 47 Europese landen lid van zijn) het jaarrapport van het anticorruptie netwerk GRECO. Daaruit komt een heel ander beeld naar voren dan uit de midden april verschenen voortgangsrapporten van de Europese Commissie: landen als Albanië en Fyrom (Macedonië) boeken volgens GRECO nauwelijks succes bij de bestrijding van corruptie, terwijl de Europese Commissie juist vindt dat het op dat gebied heel goed gaat. Het strategische belang van toetreding van de Westelijke Balkan weegt voor Juncker kennelijk zwaarder dan het vertellen van de waarheid over de situatie in die landen.
In het nieuws kwam vooral de aankondiging van Juncker dat in 2025 in ieder geval een deel van de Westelijke Balkan lid kan worden van de EU. Dat gold eerst vooral voor Servië en Montenegro, maar later voegde hij toe dat in dat jaar ook landen als Albanië en Macedonië bij voldoende voortgang lid zouden moeten kunnen zijn. Ik heb de voortgangsrapporten over Albanië er maar eens op nageslagen: volgens de Europese Commissie heeft de positieve trend zich bij corruptiebestrijding voortgezet. De Raad van Europa stelt daar in het GRECO-rapport tegenover dat Albanië slechts één van de tien aanbevelingen over corruptie geheel heeft uitgevoerd. Het ging bij die aanbevelingen om integriteit van parlementariërs, rechters en officieren van justitie. De pilaren voor een goed functionerende rechtsstaat dus.
Toegegeven, GRECO werkt anders dan de Europese Commissie en dat kan tot verschillende resultaten leiden. Maar terwijl GRECO volkomen transparant is over de gevolgde onderzoeksmethoden, presenteert de Commissie vooral de uitkomsten van haar eigen onderzoek. Je moet maar aannemen dat de Commissie daarbij eerlijk te werk gaat. Juist daarom is het belangrijk dat de twee instellingen echt samenwerken. De Commissie verschuilt zich achter juridische bezwaren om aan GRECO volledig deel te kunnen nemen, ook al heeft het Europees Parlement daar herhaaldelijk om gevraagd. Binnenkort spreek ik in Straatsburg het Secretariaat van GRECO. Zij hebben praktische oplossingen voor de obstakels die de Commissie opwerpt. De tijd dringt. Corruptie verspreidt zich als een ziekte over de hele EU, als er landen worden toegelaten waar die nog welig tiert. En als zo’n toetredingsperspectief eenmaal op tafel ligt, wordt de politieke druk steeds groter om bepaalde onvolkomenheden dan maar door de vingers te zien. Gelukkig is het SP-standpunt duidelijk: wij nemen geen risico’s. Voor ons is bovendien prioriteit dat eerst de EU in eigen huis orde op zaken stelt: de rupsjes nooit genoeg van de Commissie Juncker moeten maar eens een toontje lager zingen.
